ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΔΙΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ - ΓΕΝΕΘΛΙΟI ΧΑΡΤΕΣ ΤΟΥ 1856 - ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ - Μέρος 2

THE SALVATION ARMY (BRAMWELL BOOTH) - ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΣΤΗ ΒΟΜΒΑΗ (ACACIO GABRIEL VIEGAS)

του Μάνου Ιωάννου

Bramwell Booth, 08/03/1856, Halifax, Yorkshire, UK, ώρα 20.30 (astrodata)

Ο Bramwell Booth ήταν ο πρωτότοκος από οχτώ παιδιά του μεθοδιστή ιεροκήρυκα William Booth (10/04/1829, Sneinton, Nottingham, Ηνωμένο Βασίλειο, 12.00 μεσημέρι, σύμφωνα με το astrodata) και η αναφορά στον γιο θα ήταν εντελώς άστοχη χωρίς έστω και μια σύντομη αναφορά στον πατέρα. Ο προτεστάντης William Booth είχε ιδιαίτερα έντονο το στοιχείο της φωτιάς στον χάρτη του: Ωροσκόπος Λέοντας, κυβερνήτης Ήλιος σε σύνοδο με το Μεσουράνημα στην 20η Κριού και σε τρίγωνο με Δία στον Τοξότη από τον 5ο οίκο. Μία τριπλή σύνοδος Αφροδίτης, Πλούτωνα και Νότιου Δεσμού στον 9ο οίκο συμπλήρωναν την πολυαστρία του στον Κριό μεταξύ 7ης - 9ης μοίρας. Στον χάρτη του είναι επίσης χαρακτηριστικές οι ενδείξεις πως επρόκειτο για άτομο θρησκευόμενο και συμπονετικό, με προορισμό να προσφέρει: ο Ήλιος σε κορυφή Ταυ -τετραγώνου με Ποσειδώνα στον Αιγόκερο στον 6ο (τετράγωνο απόλυτης ακρίβειας) και Σελήνη στον Καρκίνο στον 12ο. Ο Κρόνος, επίσης στον Καρκίνο και στον 12ο, σε τρίγωνο με Ερμή στους Ιχθείς, πολύ κοντά στην έξαρση της Αφροδίτης (26,11΄). 

Το 1864 ο προοδευμένος χάρτης του William Booth, τριάντα έξι χρονών, βρισκόταν με σύνοδο προοδευμένου Ήλιου και Αφροδίτης στις 23ο -24ο Ταύρου τρίγωνο με Ποσειδώνα στις 20 Αιγόκερου. Τον Δεκέμβριο ένα τρίγωνο Κρόνου (Ζυγός) – Ουρανού (Δίδυμοι) από τις διελεύσεις συνέπεσε με τον διελαύνοντα Κρόνο σε πρώτο τετράγωνο με τον γενέθλιο Κρόνο του William και στα τέλη του μήνα είχε και την επιστροφή του Δία. Υπό αυτές τις αστρολογικές ενδείξεις ο ιεροκήρυκας ίδρυσε το 1865 τη φιλανθρωπική οργάνωση «East London Christian Mission». Αν και μιλάμε για εποχές που ο πόλεμος αποτελούσε μέρος της καθημερινής ζωής (η πορεία της οργάνωσης επρόκειτο να είναι παράλληλη με τον Α΄ Παγκόσμιο), από έναν τόσο άρειο και «φλογερό» χάρτη είναι και από αστρολογικής άποψης αναμενόμενα το σύνθημα «Αίμα και Φωτιά» (Χριστού και Αγίου Πνεύματος) στο λογότυπο και η αυστηρή στρατιωτική δομή και χαρακτήρας της οργάνωσης με κανονισμό λειτουργίας, βαθμούς ιεραρχίας, σημαία, στολές, εμβατήρια, κέντρα εκπαίδευσης, «μεταθέσεις» και τα «Άρθρα του Πολέμου», με την υπογραφή των οποίων τα μέλη ομολογούσαν την πίστη τους και δεσμεύονταν για την αποχή τους από βλαβερές συνήθειες όπως το αλκοόλ και το κάπνισμα (θα ενδιέφερε τον σημερινό αναγνώστη πως οι Booth, εκτός των άλλων, υπήρξαν και υπέρμαχοι vegetarians).

Λέγεται ότι τον Μάιο του 1878, καθώς ο William Booth υπαγόρευε στον γραμματέα της οργάνωσης, ακούγοντας τη φράση «είμαστε ένα στρατός εθελοντών», ο πρώτος του γιος, ο Bramwell, πετάχτηκε λέγοντας: «Εθελοντής; δεν είμαι εθελοντής, είμαι ταγμένος (regular)». Με την παρέμβαση του γιου του ο William Booth διόρθωσε τη φράση «Volunteer Army» σε «Salvation Army», βαφτίζοντας έτσι την προτεσταντική - φιλανθρωπική οργάνωση με δίκτυο σε πάνω από εκατό χώρες και αποφασίζοντας πως διάδοχος στην ηγεσία της οργάνωσης θα ήταν ο Bramwell. 

Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το παραπάνω περιστατικό είναι ακριβές ή επινοήθηκε εκ των υστέρων για να δικαιολογήσει την επιλογή του πρωτότοκου στη διαδοχή, ωστόσο, από αστρολογικής άποψης η Σελήνη του γιου σε σύνοδο με τον Ήλιο του William τεκμηριώνει την ανταπόκρισή του στους στόχους του πατέρα. Αδιαμφισβήτητη είναι και η ταύτιση οράματος - διάθεσης μεταξύ τους, όπως και ο ισχυρότατος συναισθηματικός πυρήνας της σχέσης τους: πατέρας και γιος είχαν αμοιβαία τρίγωνα Σελήνης – Δία (άξονας της θρησκευτικότητας). Δεύτερον, με σύνοδο Ήλιου – Δία – Ποσειδώνα στους Ιχθείς και με «άνοιγμα» στο Μεσουράνημά του, η φράση του Bramwell φαίνεται ειλικρινής: τονίζει τη διαφορά μεταξύ εθελοντισμού και αφοσίωσης στη φιλανθρωπία ως σκοπό ζωής.

Ο Bramwell Booth αυτό το είχε δείξει και στην πράξη. Αν και φιλάσθενος από μικρός, βοηθούσε τον πατέρα του στα συσσίτια από τα δεκατέσσερα (με είσοδο και προοδευμένης Αφροδίτης στους Ιχθείς) και «στρατολογήθηκε» επισήμως στην οργάνωση στα δεκαοχτώ του (1874), όταν από το φθινόπωρο του 1873 και με αναδρομή το 1874 ενεργοποίησε με αντίθεση την εν λόγω σύνοδο ο Δίας από την Παρθένο. Η συγκεκριμένη διέλευση από την Παρθένο μας υπενθυμίζει πως τα ζώδια πρέπει να προσλαμβάνονται ως άξονες: για την φιλανθρωπία στην πράξη χρειάζεται τόσο ο ιδεαλισμός ή η θρησκευτικότητα, όσο και το να σηκώσεις τα μανίκια για να κάνεις τη λάντζα. Το 1881-1882 ο Ουρανός από διέλευση ενεργοποίησε με αντίθεση τη γενέθλια σύνοδο του Bramwell στους Ιχθείς και ο Ποσειδώνας με εξάγωνο. Την ίδια περίοδο η προοδευμένη Αφροδίτη του ήρθε διαδοχικά σε σύνοδο με Δία - Ποσειδώνα. Πρόκειται για τις χρονιές που χρίστηκε από τον πατέρα του «Αρχηγός του Επιτελείου» (δεύτερος στη διοίκηση) του Στρατού της Σωτηρίας, τίτλος που κράτησε ως τον θάνατο του William, οπότε και τον διαδέχτηκε ως «Στρατηγός». Επίσης, παντρεύτηκε την Florence Eleanor Soper με την οποία έκαναν επτά παιδιά που όλα υπηρέτησαν στο Salvation Army. 

Είτε ως το δεξί χέρι του πατέρα του είτε αργότερα ως ηγέτης της οργάνωσης, ο Bramwell τήρησε χωρίς παρεκκλίσεις τη γραμμή του William: με βάση και επίβλεψη από το επιτελείο της στο Λονδίνο, η οργάνωση έπρεπε να επεκταθεί σε όλες τις Ηπείρους. Την αποστολή της επέκτασης την ανέλαβαν κατά κύριο λόγο τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας, όχι όμως χωρίς αντιρρήσεις: κατηγόρησαν τον Bramwell  πως εξυπηρετούσε τα προσωπικά του συμφέροντα, πως έκανε διακρίσεις υπέρ των δικών του παιδιών, πως είχε μηδενική ανοχή στην κριτική. Ο Bramwell όμως μαζί με τον τίτλο του Στρατηγού είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του και το αυταρχικό στυλ ηγεσίας της οργάνωσης και οι οικογενειακές διαφωνίες δεν έγιναν δεκτές. Ο δεύτερος γιος (Ballington) που είχε σταλεί στις ΗΠΑ από το 1887, όταν του ζητήθηκε να μετακινηθεί το 1895 (βάσει της στρατιωτικής αρχής της εκ περιτροπής διοίκησης), παραιτήθηκε από το Salvation Army και ίδρυσε τους Volunteers of America. Η Catherine, το τρίτο παιδί της οικογένειας, που πρωτοστάτησε στην εξάπλωση του Στρατού στη Γαλλία, δυσαρεστημένη από την περιοριστική γραμμή του Στρατού παραιτήθηκε το 1902 και σταμάτησε τις επαφές με τους Booth. Την ίδια χρονιά παραιτήθηκε και ο Herbert, το πέμπτο παιδί, που είχε υπηρετήσει στον Καναδά και την Αυστραλία.  

Η ηγεσία του Bramwell αμφισβητήθηκε εντονότερα και ανοιχτά από την Evangeline (25/12/1865, 3.00 μ.μ., Λονδίνο, astrodata), έβδομο παιδί της οικογένειας, που είχε σταλεί στις ΗΠΑ από τον ίδιο τον Bramwell για να αντικαταστήσει τον Ballington μετά την απόσχισή του. Αν η σύνοδός της Ήλιου – Δία στον Αιγόκερω και Σελήνης – Ποσειδώνα στον Κριό δεν αρκούν για να πείσουν για το δυναμισμό και το πάθος της, ας αναφερθεί η επεισοδιακή υποδοχή της στις ΗΠΑ: επειδή ο Ballington και οι οπαδοί του της είχαν κλειδώσει την πόρτα του Επιτελείου εμποδίζοντάς της την είσοδο, σκαρφάλωσε στο κτίριο από τη - γνωστή από τις ταινίες δράσεις - σκάλα κινδύνου και μπήκε στα γραφεία από το πίσω παράθυρο. Όταν οι αντιφρονούντες κινήθηκαν εναντίον της γιουχαΐζοντας την, εκείνη τυλίχτηκε με μια σημαία και είπε: «όποιος τολμάει ας σφυρίξει». Έβγαλε το μπαντονεόν της, τραγούδησε στους έκπληκτους παριστάμενους το «Over Jordan without fearing» και η εξέγερση έληξε. Υπάρχει μια αντίφαση στη ιστορία της μοιραίας σχέσης των δύο αδερφών που αντικατοπτρίζουν και οι σχέσεις των γωνιών τους: ο μεγάλος αδερφός της Evangeline με το κύρος που διέθετε διεύρυνε τους ορίζοντές της, της υπέδειξε το δρόμο της ικανοποίησης και της καταξίωσης (το Μεσουράνημά του στην Αφροδίτη της), την βοήθησε να πραγματοποιήσει το όνειρό της (ο Ωροσκόπος του σε σύνοδο με τον Β. Δεσμό της) στέλνοντάς την πρώτα στον Καναδά κι έπειτα στην Αμερική, αλλά, παρ’ όλα αυτά, την περιόριζε αφόρητα (ο Κρόνος του στον Ωροσκόπο της).

Η αντιπαράθεσή των δύο αδερφών οδήγησε σε μετωπική σύγκρουση που υπερέβαινε το επίπεδο οικογενειακών διαφορών καθώς, ουσιαστικά, αφορούσε σε δύο διαφορετικές αντιλήψεις. Στην θητεία της στις ΗΠΑ η Evangeline καθιέρωσε δομές υποστήριξης για ανύπαντρες μητέρες,  εργαζόμενες γυναίκες και αβοήθητους ηλικιωμένους. Μετά τον σεισμό του Σαν Φραντσίσκο (1906) ηγήθηκε μιας μεγάλης εκστρατείας για την ανακούφιση των πληγέντων. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου οργάνωσε ένα δίκτυο υποστήριξης των στρατιωτών με κυλικεία και χώρους ανάπαυσης στο μέτωπο, καθώς και χώρους περίθαλψης και στέγασης για όσους τα είχαν ανάγκη με την επιστροφή τους στις ΗΠΑ (ας σημειωθεί και η αποστολή διακοσίων πενήντα μελών του Army of Salvation στη γραμμή του μετώπου στη Γαλλία). Κοντολογίς για την Evangeline προτεραιότητα του Salvation Army ήταν η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για όσους στερούνταν τα βασικά. Αυτή η προσέγγιση κοινωνικού χαρακτήρα ήταν η αιτία της δημοτικότητας στις ΗΠΑ του Salvation Army και της ίδιας την Evangeline, τόσο που ο Bramwell to 1922 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την αρχή της εκ περιτροπής ηγεσίας και της επέτρεψε να παραμείνει εκεί επικεφαλής. 

Η πολιτική αυτή όμως δεν έβρισκε σύμφωνο τον Bramwell. Ήδη σε επιστολή προς τον πατέρα του και ιδρυτή William Booth από το 1906 είχε εκφράσει τους προβληματισμούς του για την έμφαση στον φιλόπτωχο χαρακτήρα του Στρατού εις βάρος της θρησκευτικής του αποστολής και το 1926 προτείνοντας τον Διοικητή της Κεντρικής Επικράτειας των ΗΠΑ αναφέρει: «Πιστεύω πως επιθυμεί τον Στρατό ειλικρινά, όπως τον θέλουμε, και να απαλλαγούμε από αυτήν την ατελείωτη ενασχόληση με τη φιλανθρωπία (to get rid of this everlasting charity business) (1) ». Είναι φανερό πως από την ηλικία περίπου των πενήντα - από την ηλικία της στρατηγίας - κι έπειτα για τον Bramwell το «Salvation» αφορούσε πρωτίστως τη σωτηρία της ψυχής σύμφωνα με το τυπικό προτεσταντικό πλαίσιο. Η αιτία αυτής της διαφοράς στην αντίληψη του Bramwell πρέπει να αναζητηθεί σε δύο λόγους. Πρώτον, η κρατική κοινωνική μέριμνα προηγήθηκε νωρίτερα στη Βρετανία σε σχέση με τις ΗΠΑ (όχι βέβαια πως και τώρα που μιλάμε δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης σε όλα τα κράτη γενικώς). Για παράδειγμα, στη Βρετανία καθιερώθηκε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης το 1911, ενώ στις ΗΠΑ το 1935. Έτσι, υποστηρίζεται πως στη Βρετανία που το κοινωνικό έργο του Στρατού της Σωτηρίας μπορούσε να αντικατασταθεί με την ανάπτυξη του κράτους πρόνοιας, ο Στρατός επαναπροσδιόρισε το ρόλο του δίνοντας έμφαση στη θρησκευτική του αποστολή. Ο Bramwell δεν μπορούσε να αντιληφθεί πως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού δεν ίσχυε το ίδιο. Δεύτερον και επειδή η κρατική μέριμνα αποκλείεται να είχε εξαφανίσει ως διά μαγείας όλους τους κοινωνικά αδύναμους από τους δρόμους του Λονδίνου, ο Bramwell μάλλον δεν τους έβλεπε, ασκώντας ατσαλάκωτος τα καθήκοντά του από το γραφείο του στο Κεντρικό Επιτελείο. Βεβαίως ο Στρατηγός του Salvation Army δεν ήταν από την αρχή απομονωμένος από το εξαθλιωμένο πρόσωπο του Λονδίνου - άλλωστε αυτό το πρόσωπο ήταν η αιτία ίδρυσης της οργάνωσης: περίπου στα τριάντα του (1885) συνελήφθη και κόντεψε να φυλακιστεί για την ανάμιξή του στη δημοσιοποίηση μια υπόθεσης σεξουαλικής εκμετάλλευσης μικρών κοριτσιών με αφορμή την πώληση μιας δεκατριάχρονης για πέντε λίρες, ενέργεια ακτιβισμού για την εποχή της, που είχε ως αποτέλεσμα την τροποποίηση των ηλικιακών ορίων συναίνεσης του Ποινικού Δικαίου στην ηλικία των δεκαέξι. Αλλά εκείνη την εποχή η δράση του Bramwell μοιραζόταν μεταξύ ηγεσίας – ως δεξί χέρι του πατέρα του – και υπηρεσίας. Αργότερα περιορίστηκε στην ηγεσία και όπως προαναφέρθηκε, όση θρησκευτικότητα και να κατακτά ο Δίας – Ποσειδώνας στους Ιχθείς, η φιλανθρωπία για να εφαρμοστεί στην πράξη χρειάζεται και την Παρθένο. 

Το 1927 η αντιπαράθεση των δύο αδερφών απέκτησε πολιτική διάσταση. H Evangeline, αμερικανίδα πολίτης πλέον (είναι κατάλληλο σημείο να αναφερθεί πως είχε πολιτογραφηθεί στις ΗΠΑ από το 1923), επισκέφτηκε τον Bramwell υποβάλλοντάς του ένα υπόμνημα σχετικά με τον εκδημοκρατισμό στον τρόπο διαδοχής των Στρατηγών του Salvation Army. Ο Bramwell παρέμεινε ανένδοτος καταλήγοντας πως θα διόριζε τον διάδοχό του όπως πριν από αυτόν ο πατέρας του, αλλά ήδη μια ισχυρή πλειοψηφία του Ανώτατου Συμβουλίου του Salvation Army συμφωνούσε με την πρόταση της Evangeline. Με αφορμή την επιδείνωση της υγείας του (υπέφερε από αϋπνίες και κατάθλιψη) στις 8 Ιανουαρίου του 1929 το Ανώτατο Συμβούλιο του ζήτησε να αποσυρθεί και να γίνει ψηφοφορία για τον διάδοχο. Με αντίθεση Κρόνου – Άρη στις διελεύσεις της ημέρας, ο Κρόνος ήταν σε αντίθεση με τον γενέθλιο Κρόνο του Bramwell και ο Άρης σε σύνοδο. Ο Πλούτωνας από αναδρομή απείχε δύο μοίρες από το Μεσουράνημά του. Ο Bramwell αρνήθηκε. Ένα μήνα αργότερα (13/02/1929) το Συμβούλιο ψήφισε, με 52 υπέρ και 5 κατά, την απαλλαγή του και την αντικατάστασή του από τον τότε Επικεφαλής του Επιτελείου, Eduard Higgins. Οδηγώντας τους στα δικαστήρια, ο Bramwell έχασε τη δίκη και μεγάλο μέρος της υπόληψής του. Πέθανε λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς. Μετά τον Higgins Στρατηγός ορίστηκε με ψηφοφορία η Evangeline. 

(1) Lillian Taze, Hallelujah Lads & Lasses: Remaking the Salvation Army in America, 1880-1930, σ. 138.

Acacio Gabriel Viegas, 01/04/1856, Arpora, Goa, Portuguese India

Τον Σεπτέμβριο του 1896 - λίγο μετά τη σύνοδο Πλούτωνα-Ποσειδώνα στην 8η Διδύμων του 1891,2 – ξέσπασε στη Βομβάη μια επιδημία πανώλης, πιθανότατα μέσω της σύνδεσης του λιμανιού της Βομβάης με τους ναυτικούς εμπορικούς δρόμους της Κίνας που κατέγραψε επιδημία πανώλης από τη δεκαετία του 1850. Η επιδημία σύντομα εξαπλώθηκε στο Καράτσι και τον επόμενο χρόνο στην Καλκούτα. Συνέχισε να χτυπά πόλεις και ινδικές επαρχίες μέχρι το 1920, καταγράφοντας δέκα εκατομμύρια θανάτους. Οι βρετανοί, κυρίαρχοι της Ινδίας, αρχικά ήταν απρόθυμοι να παραδεχτούν την έκταση του προβλήματος κυρίως για να αποφύγουν την επιβολή μέτρων καραντίνας στο προσοδοφόρο λιμάνι της Βομβάης και επειδή η πόλη, δοκιμασμένη από λιμό, είχε ήδη αποδυναμωμένη οικονομία. Όταν εκ των πραγμάτων αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν την επιδημία, υιοθέτησαν μέτρα πολύ σκληρά ακόμη και για τις αποικιοκρατικές μεθόδους της εποχής. Η  επιτροπή που συστάθηκε με επικεφαλείς αξιωματικούς της Ινδικής Ιατρικής Υπηρεσίας του στρατού επέβαλε αυστηρή απομόνωση των θυμάτων σε νοσοκομεία που φτιάχτηκαν για αυτόν τον σκοπό, απομόνωση των ύποπτων φορέων σε στρατόπεδα καραντίνας, απολύμανση ή καταστροφή μολυσμένων κατοικιών, αυστηρό έλεγχο των ταξιδιωτών, απαγόρευση των θρησκευτικών συγκεντρώσεων, απαγόρευση αποθήκευσης αγαθών. Κατά την εφαρμογή των μέτρων η κατάσταση χειροτέρεψε με την ανάγκη δημιουργίας ξεχωριστών χώρων για άντρες και γυναίκες, Μουσουλμάνους και Ινδουιστές και τις διαμαρτυρίες για την ανάμιξη ατόμων διαφορετικής κάστας - εν τω μεταξύ, μέχρι να διαπιστωθεί πως υπεύθυνοι για τη μετάδοση ήταν οι ψύλλοι των πολυάριθμων αρουραίων, οι τελευταίοι κυκλοφορούσαν ελεύθερα. Τα νοσοκομεία έκτακτης ανάγκης κατέγραψαν 90% θνησιμότητας των εισαγομένων και οι οικογένειες της Βομβάης «λάδωναν» τους αστυνομικούς και τους δημοτικούς υπαλλήλους για να μην τους αποσπάσουν το άρρωστο μέλος της οικογένειας και το οδηγήσουν στον «γρήγορο θάνατο των Βρετανών». Σύντομα δημιουργήθηκαν και ομάδες απατεώνων που παριστάνοντας τους αστυνομικούς έβγαζαν χαρτζιλίκι για να μην πάρουν τάχα τον μολυσμένο της οικογένειας στο νοσοκομείο. Εκτός προγραμματισμού ήταν και οι αυθαιρεσίες των στρατιωτών που, εξουσιοδοτημένοι να ελέγχουν πόρτα – πόρτα, βιαιοπραγούσαν όπου ήθελαν ή λεηλατούσαν τα άδεια σπίτια. Έπρεπε, ακόμη, να αντιμετωπιστεί η οργή των άστεγων που προέκυψαν από το «ξήλωμα» παραγκουπόλεων. Τα παραπάνω οδήγησαν  αφενός σε μαζικές εξόδους από την πόλη με συνέπεια την ευρύτερη μετάδοση της επιδημίας και, αφετέρου, σε μαζικές εξεγέρσεις και ενέργειες (τον Ιούνιο του 1897 τρία αδέρφια οδηγήθηκαν στην κρεμάλα επειδή σκότωσαν ένα μέλος της επιτροπής) που κατά μία άποψη συνέβαλαν στην έναρξη του απελευθερωτικού μετώπου στην Ινδία. Όταν ξέσπασαν ταραχές τον Μάιο του 1898, οι αρχές αναγκάστηκαν να αλλάξουν στάση, ο στρατός αποσύρθηκε και υιοθετήθηκε μια αντιμετώπιση που βασιζόταν στη συνεργασία με τους ντόπιους. Η επιτροπή της Βομβάης επιχείρησε επίσης να καταπολεμήσει την επιδημία με εμβολιασμό καλώντας από την Καλκούτα τον Ουκρανό βακτηριολόγο Mordechai Waldemar Haffkine που είχε παρασκευάσει εμβόλιο κατά της χολέρας. Τρεις μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 1897 τα πρώτα εμβόλια δοκιμάστηκαν σε κρατούμενους των φυλακών Byculla. Αν και καταγράφηκαν σημαντικές παρενέργειες και επτά από τους κρατούμενους πέθαναν, το εμβόλιο μείωνε τη θνησιμότητα των θυμάτων βουβωνικής πανώλης κατά 50% σύμφωνα με ινδικές πηγές ή κατά 97,4% σύμφωνα με αγγλόφωνες. Ασχέτως ποσοστών, οι περισσότεροι Ινδοί ήταν αντίθετοι με τον εμβολιασμό.

Όσο καταστρεπτική κι αν ήταν η εξέλιξη της πανδημίας, όσο κι αν κρίνεται ακατάλληλη η διαχείριση, όλες οι πλευρές συμφωνούν πως, ειδικά για τη Βομβάη, τα πράγματα θα ήταν πάρα πολύ χειρότερα χωρίς τη συμβολή του ινδού γιατρού Acacio Viegas που καταγόταν από την - υπό πορτογαλικού ελέγχου – Goa. Η υπηρεσία του γιατρού στην πιο δύσκολη ιστορική στιγμή της Βομβάης θεωρείται ανεκτίμητη για δύο λόγους. Πρώτον, για την έγκαιρη διάγνωση της επιδημίας. Κατά την έναρξη της επιδημίας οι γιατροί της πόλης βρέθηκαν σε μεγάλη αμηχανία, γιατί τα πρώιμα συμπτώματα όπως ο πυρετός και τα οιδήματα των αδένων ήταν κοινά με τον τύφο και την ελονοσία, συνηθισμένες ασθένειες της πόλης. Το ιδιωτικό ιατρείο του Viegas βρισκόταν σε μια φτωχογειτονιά (Mandvi, Port Trust Estate) με στενούς, πολυσύχναστους δρόμους και κτίρια στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο. Ο γιατρός  ήταν δημοφιλής για την αλληλέγγυα συμπεριφορά προς τους ασθενείς του και για το ότι δεν έκανε διακρίσεις μεταξύ πλούσιων και φτωχών ασθενών. Γι αυτό είχε εκλεγεί μέλος της Δημοτικής Εταιρείας της πόλης από το 1888 (ο πρώτος με καταγωγή από την Goa) και από τότε είχε επισημάνει τις άθλιες συνθήκες των αποχετεύσεων που αποτελούσαν δημόσιο κίνδυνο για την περιοχή. Στις 18 Σεπτεμβρίου κλήθηκε να φροντίσει μια ασθενή που βρισκόταν σε κώμα με υψηλό πυρετό και αδενικά πρηξίματα σε μέγεθος πορτοκαλιού στους μηρούς που δεν μπορούσε να τα εξηγήσει. Της χορήγησε εφιδρωτικά και κινίνο, αλλά μέχρι το βράδυ η κατάστασή της χειροτέρεψε και το πρωί κατέληξε. Έκπληκτος από την ταχύτητα του θανάτου της ο Viegas υποψιάστηκε ότι μπορεί να επρόκειτο για βουβωνική πανώλη και στις 23 Σεπτεμβρίου 1986, αφού είδε άλλον έναν ασθενή να παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα και αναφορές συναδέλφων του για παρόμοιους θανάτους εκείνες τις μέρες, το ανέφερε επισήμως στις αρχές ως κρούσμα επιδημίας βουβωνικής πανώλης. Η τοπική διοίκηση στρατολόγησε τέσσερις ομάδες ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που σύντομα επιβεβαίωσαν τον Viegas (έχει αναφερθεί πως η αρχική αντιμετώπιση της αναφοράς του με δυσπιστία από τις βρετανικές αρχές σχετίζεται με το γεγονός πως επρόκειτο για έκθεση Ινδού). Χωρίς την έγκαιρη διάγνωσή του, η Βομβάη θα είχε θρηνήσει χιλιάδες περισσότερα θύματα.

Ο δεύτερος λόγος που αποδίδεται ευγνωμοσύνη στον Viegas είναι η συνολική στάση του προσφοράς και αυτοθυσίας που έδειξε στην αντιμετώπιση της πανώλης, εκθέτοντας τη ζωή του σε κίνδυνο με τη φροντίδα ασθενών μιας άκρως μολυσματικής ασθένειας. Μετά την παρασκευή του εμβολίου ο ίδιος ο Viegas εμβολίασε περίπου δεκαοχτώ χιλιάδες άτομα. Στη συνέχεια ηγήθηκε μιας μαζικής εκστρατείας απολύμανσης στις γειτονιές και εξόντωσης των αρουραίων που, όπως είχε υποψιαστεί, ήταν οι φορείς της επιδημίας. Αναγνωρισμένος ως σωτήρας της πόλης, δυο χρόνια αργότερα επανεκλέγει μέλος της Δημοτικής Εταιρείας της Βομβάης και πρόεδρος το 1909, ο πρώτος Ινδός χριστιανός που βρέθηκε σε αυτήν την θέση. Μέσω της συμμετοχής του στα κοινά προώθησε τη βελτίωση των συνθηκών ζωής  των φτωχών της Βομβάης, τη μείωση των δημοτικών τελών, την ιατρική περίθαλψη, την δωρεάν υποχρεωτική εκπαίδευση και την ίδρυση κολλεγίων για γυναίκες.

Η θέση του Κρόνου στις 24ο Διδύμων στον ηλιακό χάρτη του Viegas επιβεβαιώνει  πως η σχέση του Κρόνου με τη σύνοδο Δία – Ποσειδώνα, έστω και αρνητική όπως στον χάρτη του Booker Washington, μάλλον ωφέλιμη πρέπει να θεωρηθεί παρά επιβλαβής ή, τουλάχιστον, δίνεται η δυνατότητα επωφελούς αξιοποίησης. 

Την περίοδο του ξεσπάσματος της επιδημίας ο Viegas, όπως και ο Washington  στην Ατλάντα, βρισκόταν υπό την επιρροή του πρώτου τετραγώνου με τον Ποσειδώνα. Όπως σχολιάστηκε στις επιρροές του Washington, η ρεαλιστική εκτίμηση των καταστάσεων είναι κρίσιμη την συγκεκριμένη περίοδο, γιατί η αντίληψη κινδυνεύει από σύγχυση. Η κατάσταση της αντίληψης του Viegas φαίνεται ακόμη πιο επιβαρυμένη λόγω της συνόδου του Ποσειδώνα με Ερμή. Τα σαράντα χρόνια που μεσολάβησαν από τη γέννησή του ως το ξέσπασμα της επιδημίας ήταν αρκετά για την πρόοδο του Ποσειδώνα, ώστε να έχουμε σύνοδο απόλυτης ακρίβειας μιας όψης που ταυτίζεται και από την Κοσμοβιολογία και από την παραδοσιακή Αστρολογία με την εξαπάτηση, τη νοητική σύγχυση, την αφηρημάδα ή τη φαντασία, από όπου δίνεται διέξοδος στην ενασχόληση με την τέχνη. Η συγκεκριμένη όψη στις 23 Σεπτεμβρίου δέχεται ενάμισι τετράγωνο από Κρόνο ηλιακού τόξου και, κυριότερα, τετράγωνο με τον δείκτη της μόλυνσης, τη σύνοδο Άρη – Ποσειδώνα από τις διελεύσεις. Ενώ λοιπόν θα έπρεπε, θεωρητικά, η πνευματική διαύγεια του Viegas να είναι ακόμα πιο επιβαρυμένη, ήταν εκείνος που εκτίμησε την κατάσταση άμεσα και ορθά. Φαίνεται πως στην συγκεκριμένη περίπτωση η συμμετοχή του Δία ευνοεί την εκδήλωση ερμηνειών θετικής μορφής της συνόδου Ερμή-Ποσειδώνα: «η κατανόηση των πιο λεπτών – περίπλοκων και λεπτεπίλεπτων συσχετισμών και σχέσεων», «Μια έμπνευση με θετικά αποτελέσματα» (Ebertin) – «φαντασία σε εγρήγορση (alert imagination)», «μοναδική ετοιμότητα (special awareness)», «σύλληψη της μεγάλης εικόνας (the large picture becomes personalized)» (Noel Tyl). Και βέβαια, εκτός της ζωδιακής θέσης, υπάρχουν και αρκετοί παράγοντες που ενισχύουν τον γενέθλιο Δία: δέχεται τρίγωνο ακριβείας από τον διελαύνοντα Ουρανό και εξάγωνο ακριβείας από τη σύνοδο προοδευμένου  Ήλιου – Ουρανού.

Στη σύνοδο Δία – Ποσειδώνα του Viegas συμμετέχει με ανοχή πέντε μοιρών και η Αφροδίτη που δέχεται τετράγωνο από τον διελαύνοντα Πλούτωνα. Για τη γενιά του 1856 οι διελεύσεις του Πλούτωνα κατέχουν μια πιο ιδιαίτερη βαρύτητα σε σχέση με το καθιερωμένο, καθώς για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους ο Πλούτωνας από διέλευση είχε σχεδόν την ίδια πορεία με του ηλιακού τόξου. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή ο γενέθλιος Πλούτωνας του Viegas έχει προοδεύσει σε ηλιακό τόξο από τις 3,38΄ Ταύρου στις 13,05΄Διδύμων, σχεδόν ταυτίζεται δηλαδή με τον Πλούτωνα των διελεύσεων (13,43΄): το τετράγωνο που δέχεται από τον Πλούτωνα η Αφροδίτη του στους Ιχθείς, η Αφροδίτη της αφοσίωσης, ενισχύεται από επανάληψη ηλιακού τόξου. Με άλλα λόγια, η τάση της Αφροδίτης του να την κερδίζουν όσοι χρειάζονται τη βοήθειά της, μπορούσε τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή να ενισχυθεί σε επίπεδο ψυχαναγκασμού.

Πηγές 

Wikipedia

salvationarmy.org 

https://www.flickr.com/photos/library_of_congress/40439529971

M. E. Couchman, Account of Plague Administration in the Bombay Presidency, from September 1896 till May 1897, https://digital.nls.uk/indiapapers/browse/archive/74517052

The Goan Doctor Who Risked His Life to Treat 18,000 Mumbaikars From Bubonic Plague, thebetterindia.com 

https://scroll.in/magazine/993365/tracing-the-overlapping-lives-of-my-great-grandfather-and-one-of-the-heroes-of-the-bombay-plague 

https://science.thewire.in/society/history/how-the-bombay-plague-of-1897-played-out/

https://www.nam.ac.uk/explore/bombay-plague